Να είσαι στον στρατό ή να επιλέγεις να μην είσαι: Ο συνεχής διωγμός των αντιρρησιών συνείδησης

Εισαγωγή 

Η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει τη βαθιά της ανησυχία για το γεγονός ότι 26 άντρες αντιμετωπίζουν διώξεις και κινδυνεύουν να φυλακιστούν επειδή τους αφαιρέθηκε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης λόγω των αυθαίρετων μέτρων στη νομοθεσία για την στράτευση (Νόμος 2510/1997). Οι διατάξεις του Νόμου 2510/97 για το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης και την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία συνεχίζουν να υπολείπονται σε σχέση με τα διεθνή πρότυπα και τις διεθνείς συστάσεις. Η οργάνωση ζητά από τις Ελληνικές αρχές να μην φυλακίσουν κανέναν από τους προαναφερθέντες αντιρρησίες συνείδησης και να διασφαλίσουν ότι θα γίνουν επειγόντως τροποποιήσεις στον Νόμο 2510/97 ώστε να εναρμονιστεί η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία με τα διεθνή πρότυπα και τις διεθνείς συστάσεις.

Η Διεθνής Αμνηστία καλωσορίζει πρόσφατα δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας μπορεί μελλοντικά να μειωθεί (μετά την παράλληλη μείωση της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας από 14 σε 12 μήνες, η οποία εφαρμόστηκε από την 1η Ιανουαρίου 2003). Κατά την αντίληψη της Διεθνούς Αμνηστίας, βρίσκεται σε εξέλιξη αναθεώρηση των διατάξεων που αφορούν την διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας. Ωστόσο, την ανησυχία της οργάνωσης προκαλεί το γεγονός ότι, παρά την ενδεχόμενη τροποποίηση των διατάξεων αυτών, αυτή η μορφή υπηρεσίας μπορεί να συνεχίσει να έχει τιμωρητική διάρκεια, διπλάσια από τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας. Παρ' όλο που η Διεθνής Αμνηστία δεν αμφισβητεί το δικαίωμα των κυβερνήσεων να επιβάλλουν την υποχρεωτική θητεία ατόμων στις ένοπλες δυνάμεις, η οργάνωση αγωνίζεται για το δικαίωμα των υπόχρεων θητείας να τους δίνεται η ευκαιρία να υπηρετήσουν θητεία εναλλακτική προς τη στρατιωτική, σε συνθήκες σύμφωνες προς τα διεθνή πρότυπα και τις διεθνείς συστάσεις.

Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι οι σημερινές διατάξεις για την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν εναρμονίζονται με αυτά τα πρότυπα και τις συστάσεις. Η οργάνωση επομένως ζητά η τρέχουσα αναθεώρηση των διατάξεων περί υποχρεωτικής θητείας να καταλήξει σε τροποποιήσεις του Νόμου 2510/97, οι οποίες να διασφαλίζουν ότι η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν έχει διάρκεια με χαρακτήρα τιμωρίας και διάκρισης, ότι υπάγεται εξ' ολοκλήρου σε μη στρατιωτικές αρχές (περιλαμβανομένης και της εξέτασης των αιτήσεων των αντιρρησιών συνείδησης), ότι οι αντιρρησίες συνείδησης έχουν το δικαίωμα να διεκδικούν αυτήν την ιδιότητα οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την ένταξή τους στις ένοπλες δυνάμεις, και ότι δεν μπορούν ποτέ να εκπέσουν από το δικαίωμα να υπηρετούν εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, ακόμα και σε καιρό πολέμου. Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία ζητά να τροποποιηθούν οι τρέχουσες διατάξεις, που ορίζουν ότι εκπίπτουν του δικαιώματος στην εναλλακτική πολιτική υπηρεσία ή στην άοπλη στρατιωτική θητεία όσοι αντιρρησίες συνείδησης πραγματοποιούν συνδικαλιστικές δραστηριότητες ή συμμετέχουν σε απεργία κατά τη διάρκεια της εναλλακτικής τους υπηρεσίας. Η οργάνωση ζητά επίσης από τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι οι αντιρρησίες συνείδησης, για τους οποίους εκκρεμούν διώξεις, θα ανακτήσουν πλήρως τα πολιτικά και ατομικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος εξόδου από τη χώρα, του δικαιώματος για διαβατήριο και ταυτότητα, και του δικαιώματος εκλέγειν και εκλέγεσθαι.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
 
Στις 1 Ιανουαρίου 1998 τέθηκε σε ισχύ ο Νόμος 2510/97 για την στράτευση, ο οποίος είχε ψηφιστεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο του 1997. Για πρώτη φορά, ο νόμος περιλάμβανε διάταξη για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, κίνηση την οποία η Διεθνής Αμνηστία χαιρέτησε μετά από χρόνια δράσης για την απελευθέρωση των αντιρρησιών συνείδησης που έως τότε καταδικάζονταν σε ποινές φυλάκισης έως 4 ετών για ανυποταξία. Το δικαίωμα της αντίρρησης συνείδησης στη στρατιωτική θητεία αναγνωρίζεται επίσης ως συνταγματικό δικαίωμα σύμφωνα με το Άρθρο 4(6) του Συντάγματος.
Ο Νόμος 2510/97 ορίζει ότι η ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης και η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία ή η άοπλη στρατιωτική θητεία είναι διαθέσιμες στους υπόχρεους στράτευσης που δηλώνουν ότι αντιτίθενται στην προσωπική χρήση όπλων για θεμελιώδεις λόγους συνείδησης που βασίζονται σε θρησκευτικές, φιλοσοφικές, ιδεολογικές ή ηθικές πεποιθήσεις (Άρθρο 18, παράγραφοι 1, 2 και 3). Παρόλα αυτά, η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί επειδή μερικές από τις διατάξεις συνεχίζουν να υπολείπονται των διεθνών προτύπων.

Ο νόμος αυτός ορίζει ότι η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία (Άρθρο 19, παράγραφος 1) θα έχει διάρκεια κατά 18 μήνες μεγαλύτερη από αυτήν της στρατιωτικής θητείας. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι η διάρκεια αυτή αποτελεί ουσιαστικά μια μορφή τιμωρίας για τους αντιρρησίες συνείδησης.
Σύμφωνα με το Άρθρο 24, παράγραφος 2 του νόμου, σε περίπτωση πολέμου οι διατάξεις που ρυθμίζουν την εναλλακτική υπηρεσία μπορούν να ανασταλούν με απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Οι αντιρρησίες συνείδησης που υπηρετούν εναλλακτική πολιτική υπηρεσία ενσωματώνονται τότε στην υποχρεωτική άοπλη στρατιωτική θητεία. Αν και ο νόμος αυτός αναγνωρίζει επίσης το δικαίωμα των αντιρρησιών συνείδησης να μετακινηθούν ανά πάσα στιγμή από την εναλλακτική υπηρεσία στη στρατιωτική θητεία – η ελάχιστη διάρκεια της οποίας είναι έξι μήνες (Άρθρο 21 παράγραφοι 7 και 8), δεν περιέχει καμία συγκεκριμένη διάταξη για αντίρρηση συνείδησης που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας. Το Άρθρο 18, παράγραφος 4 (α) ορίζει ότι: «όσοι έχουν υπηρετήσει ενόπλως για οσοδήποτε χρονικό διάστημα στις Ελληνικές ή ξένες ένοπλες δυνάμεις ή στα Σώματα Ασφαλείας» δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αντιρρησίες συνείδησης.
Επιπλέον, σύμφωνα με το Άρθρο 21, παράγραφος 2 του νόμου, όσοι αντιρρησίες συνείδησης υποβάλλουν αίτηση για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία υποχρεούνται να παρουσιάζονται για να αναλάβουν την εναλλακτική υπηρεσία τους εντός καθορισμένης προθεσμίας που αρχίζει από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησής τους από τις αρμόδιες στρατολογικές υπηρεσίες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, διαφορετικά κηρύσσονται ανυπότακτοι. Εντούτοις, η χρονική περίοδος που δίνεται στους αντιρρησίες συνείδησης για να παρουσιαστούν για εναλλακτική υπηρεσία δεν διευκρινίζεται από τον νόμο και επομένως θα μπορούσε να είναι ανοικτή σε οποιαδήποτε ερμηνεία.
Σύμφωνα με την παράγραφο 5(δ) του ίδιου Άρθρου, οι αντιρρησίες συνείδησης που ασκούν συνδικαλιστική δραστηριότητα ή συμμετέχουν σε απεργία κατά το χρονικό διάστημα της εναλλακτικής υπηρεσίας τους εκπίπτουν από το δικαίωμα εκπλήρωσης εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας ή άοπλης θητείας, και συνεπώς, σύμφωνα με την παράγραφο 6 του Άρθρου, υποχρεούνται να υπηρετήσουν το υπόλοιπο των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων στον στρατό.

Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί επίσης για το γεγονός ότι ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας αποφασίζει για τις αιτήσεις αναγνώρισης της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης ύστερα από γνωμοδότηση επιτροπής που αποτελείται από πολίτες και στρατιωτικούς (Άρθρο 20, παράγραφος 1). Επιπλέον, σύμφωνα με το Άρθρο 21, παράγραφος 3(β) «όσοι εκπληρώνουν εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία […] θεωρούνται οιονεί καταταγέντες στις Ένοπλες Δυνάμεις».

ΑΡΝΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ
 
IIα. Αντιρρησίες συνείδησης: στο όνομα πολιτικών, ανθρωπιστικών, φιλοσοφικών, ιδεολογικών και ηθικών πεποιθήσεων

1. Η υπόθεση του Λάζαρου Πετρομελίδη
 
Ο Λάζαρος Πετρομελίδης, παντρεμένος και πατέρας ενός παιδιού, κλήθηκε να καταταγεί στον στρατό τον Μάρτιο του 1992. Με επιστολή του προς το στρατολογικό γραφείο Πειραιά δήλωσε την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης και αρνήθηκε να παρουσιαστεί για στρατιωτική υπηρεσία. Στις 20 Ιουλίου 1992 κατηγορήθηκε για ανυποταξία και απαγορεύθηκε η έξοδός του από τη χώρα. Στις 27 Μαΐου 1998 συνελήφθη και φυλακίστηκε στη στρατιωτική φυλακή της Κορίνθου με την κατηγορία της ανυποταξίας, μετά την απόρριψη της αίτησής του να εκτελέσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία με την αιτιολογία ότι δεν είχε καταθέσει πιστοποιητικό μη κατοχής όπλου (η αστυνομία αρνήθηκε να δώσει το έγγραφο αυτό σε εξουσιοδοτημένο από τον Λάζαρο Πετρομελίδη άτομο). Η νέα του εξουσιοδότηση, ενώ βρισκόταν στην φυλακή, έγινε δεκτή από την αστυνομία, οπότε έκανε εκ νέου αίτηση να εκτελέσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία και αποφυλακίστηκε. Αναγνωρίστηκε τελικά ως αντιρρησίας συνείδησης τον Νοέμβριο του 1998 και κλήθηκε να υπηρετήσει πολιτική υπηρεσία 30 μηνών σε Κέντρο Υγείας στο Κιλκίς, περίπου 550 χιλιόμετρα μακριά από την κατοικία του.
Με βάση τις τότε ισχύουσες διατάξεις, η στρατιωτική θητεία για κάποιον της ηλικίας και της οικογενειακής του κατάστασης θα διαρκούσε στην πράξη τέσσερις μήνες (δεδομένου του δικαιώματος εξαγοράς των οχτώ μηνών από τη 12μηνη θητεία) και θα ήταν κοντά στην κατοικία του. Αρνήθηκε να υπηρετήσει την εναλλακτική υπηρεσία με το σκεπτικό ότι είχε τιμωρητική διάρκεια και εξέπεσε του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης στις 10 Φεβρουαρίου 1999. Αμέσως κατέθεσε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας εναντίον της τιμωρητικής διάρκειας της πολιτικής υπηρεσίας του. Στις 15 Απριλίου 1999, το Ναυτοδικείο Πειραιά τον καταδίκασε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση με την κατηγορία της ανυποταξίας σε καιρό γενικής επιστράτευσης, για την ανυποταξία του 1992. Η έφεσή του εναντίον της ποινής αυτής απορρίφθηκε και μεταφέρθηκε στη στρατιωτική φυλακή της Κορίνθου όπου παρέμεινε ως τις 29 Ιουνίου 1999 – το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο διέταξε την αποφυλάκισή του στις 28 Ιουνίου 1999. Η εκδίκαση της έφεσης για την υπόθεση αυτή αναβλήθηκε τον Ιούνιο του 1999 και τον Απρίλιο του 2002. Το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο πληροφόρησε τον Λάζαρο Πετρομελίδη στις 16 Απριλίου 2002 ότι οι προσφυγές του στο Συμβούλιο της Επικρατείας είχαν απορριφθεί.

Στις 17 Σεπτεμβρίου 2002, ενώ αναβλήθηκε για τις 12 Ιουνίου 2003 η εκδίκαση της έφεσής του για την καταδίκη λόγω της ανυποταξίας του 1992 (στο Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών), συνελήφθη με την κατηγορία της ανυποταξίας επειδή δεν παρουσιάστηκε για εναλλακτική υπηρεσία στο Κιλκίς (το Ναυτοδικείο Πειραιά είχε εκδώσει ένταλμα σύλληψης εναντίον του τον Μάιο του 2000). Ο Λάζαρος Πετρομελίδης προσέφυγε αμέσως κατά της δεύτερης αυτής κατηγορίας. Ο εισαγγελέας του Ναυτοδικείου Πειραιά διέταξε την προφυλάκισή του στον Κορυδαλλό μέχρι να εκδικαστεί η προσφυγή του για τη δεύτερη κατηγορία. Αφέθηκε ελεύθερος τρεις ημέρες αργότερα με εγγύηση και περιοριστικούς όρους (είναι υποχρεωμένος να παρουσιάζεται στο τοπικό αστυνομικό τμήμα δύο φορές τον μήνα, αλλιώς θα φυλακιστεί), αφού η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Ναυτοδικείο Θεσσαλονίκης.

Ο Λάζαρος Πετρομελίδης έχει επανειλημμένα κληθεί να καταταγεί για στρατιωτική θητεία από τον Μάρτιο του 1992 – πιο πρόσφατα στις 8 Οκτωβρίου του 2002.

Η Διεθνής Αμνηστία ζητά να ανασταλούν οι νομικές διαδικασίες εναντίον του Λάζαρου Πετρομελίδη μέχρι να αναθεωρηθούν οι διατάξεις που αναφέρονται στην εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, όπως ελπίζει η οργάνωση ότι θα συμβεί στο πλαίσιο των προτεινόμενων τροποποιήσεων του Νόμου 2510/97.

2. Η υπόθεση του Ιωάννη Χρυσοβέργη
 
Ο Ιωάννης Χρυσοβέρης κλήθηκε να καταταγεί στον στρατό τον Μάρτιο του 1988 και πήρε αναβολή στράτευσης ενός έτους για λόγους υγείας. Στις 25 Αυγούστου 1989 έστειλε επιστολή στο στρατολογικό γραφείο Αθηνών όπου δήλωσε την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης και τον Ιανουάριο του 1990 αρνήθηκε να παρουσιαστεί για στρατιωτική υπηρεσία όταν κλήθηκε στη Θήβα. Το 1992 κηρύχθηκε ανυπότακτος. Την 1η Ιανουαρίου 1993 απαγορεύθηκε η έξοδός του από τη χώρα.

Τον Μάρτιο του 1998 κατέθεσε αίτηση για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Τον Ιούνιο του 1998 αναγνωρίστηκε ως αντιρρησίας συνείδησης και κλήθηκε να υπηρετήσει 30 μήνες εναλλακτική πολιτική υπηρεσία (έναντι τριών μηνών στρατιωτικής θητείας – δεδομένου του δικαιώματος εξαγοράς των εννέα μηνών από την 12μηνη θητεία) χωρίς να έχει το δικαίωμα να εξαγοράσει τμήμα της υπηρεσίας αυτής, όπως προβλέπεται από τον νόμο για την στρατιωτική θητεία. Ξεκίνησε την εναλλακτική του υπηρεσία στο Σιδηρόκαστρο στις 8 Δεκεμβρίου 1998. Στις 13 Φεβρουαρίου 1999 προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας διαμαρτυρόμενος για τη μεροληπτική μεταχείριση εις βάρος των αντιρρησιών συνείδησης και ζητώντας να του επιτραπεί να εξαγοράσει τμήμα της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας και να μην είναι τιμωρητική η διάρκειά της. Στις 8 Ιουνίου του 1999 αποχώρησε έχοντας υπηρετήσει έξι μήνες από την εναλλακτική του υπηρεσία (διάρκεια διπλάσια της στρατιωτικής θητείας που θα υπηρετούσε). Ο Ιωάννης Χρυσοβέργης έχει επανειλημμένα κληθεί να υπηρετήσει 12μηνη στρατιωτική θητεία και αρνήθηκε να καταταγεί. Ως αποτέλεσμα, αντιμετωπίζει προφανώς τον κίνδυνο σύλληψης και φυλάκισης με την κατηγορία της ανυποταξίας ή της λιποταξίας
.
3. Οι υποθέσεις των Ιωάννη Γκλαρνέτατζη, Δημητρίου Τσούχλη και Κυριάκου Ιωσηφίδη
 
Ο Ιωάννης Γκλαρνέτατζης, ο Δημήτριος Τσούχλης και ο Κυριάκος Ιωσηφίδης αναγνωρίστηκαν ως αντιρρησίες συνείδησης τον Φεβρουάριο, Απρίλιο και Απρίλιο του 1999 αντίστοιχα και ξεκίνησαν να υπηρετούν τιμωρητική εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Όλοι τους υποβάλλονταν σε 11 ώρες εργασία την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, χωρίς δικαίωμα εξόδου. Επιπλέον, ο Δημήτριος Τσούχλης αντιμετώπιζε σύμφωνα με αναφορές εκφοβισμούς από τη διευθύντρια του ιδρύματος όπου υπηρετούσε την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία του. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μεροληπτική αντιμετώπισή τους στην υπηρεσία και για την τιμωρητική διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας που κλήθηκαν να υπηρετήσουν, καθώς και σε ένδειξη αλληλεγγύης στον Λάζαρο Πετρομελίδη, ο οποίος είχε συλληφθεί για την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης, αποχώρησαν από την υπηρεσία τους, και συμμετείχαν σε συνέντευξη τύπου την 1η Ιουνίου 1999. Ως αποτέλεσμα, εξέπεσαν της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης και κλήθηκαν να υπηρετήσουν στρατιωτική θητεία. Ο Ιωάννης Γκλαρνέτατζης κατέθεσε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας εναντίον της έκπτωσής του – η απόφαση για την υπόθεσή του εκκρεμεί. Ο Δημήτριος Τσούχλης κηρύχθηκε ανυπότακτος και απαγορεύτηκε η έξοδός του από τη χώρα. Επιπλέον, κλήθηκε εκ νέου να καταταγεί για στρατιωτική θητεία στις 13 Μαΐου 2003.

4. Η υπόθεση του Παναγιώτη Μακρή
 
Ο Παναγιώτης Μακρής δήλωσε την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης πριν κληθεί για κατάταξη για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 1990. Έκτοτε έχει επανειλημμένα κληθεί να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία. Το 1991 κατασχέθηκε το διαβατήριό του από τις Ελληνικές αρχές και απαγορεύτηκε η έξοδός του από την χώρα. Στις 30 Μαρτίου 1998 κατέθεσε αίτηση για να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Η αίτησή του απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι δεν είχε καταθέσει πιστοποιητικό μη κατοχής όπλου. Ο Παναγιώτης Μακρής δεν ήταν δυνατόν να καταθέσει το έγγραφο αυτό λόγω της επανειλημμένης άρνησης της αστυνομίας να του το χορηγήσει.

5. Η υπόθεση του Δημήτριου Σωτηρόπουλου
 
Ο Δημήτριος Σωτηρόπουλος δήλωσε την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης σε συνέντευξη τύπου στις 13 Φεβρουαρίου 1990. Κλήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία στο Κιλκίς, στις 16 Μαρτίου 1992, αλλά αρνήθηκε να καταταγεί και δήλωσε την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης σε επιστολή του προς το στρατολογικό γραφείο. Οι στρατιωτικές αρχές τον πληροφόρησαν ότι δεν προβλεπόταν από τον νόμο εναλλακτική πολιτική υπηρεσία και ότι θα υποστεί τις συνέπειες της ανυποταξίας του. Έλαβε διάφορες κλήσεις από την αστυνομία (μία τον Απρίλιο και δύο τον Νοέμβριο του 1992). Στις 2 Νοεμβρίου του έτους εκείνου, απαγορεύτηκε η έξοδός του από την χώρα και κλήθηκε για απολογία από το Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης με την κατηγορία της ανυποταξίας. Στις 19 Ιουλίου 1993 κλήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία στη Νιγρίτα Σερρών. Αρνήθηκε να καταταγεί. Ως αποτέλεσμα, κατασχέθηκε το διαβατήριό του από την αστυνομία στις 27 Σεπτεμβρίου 1993, και έγιναν δύο απόπειρες σύλληψής του τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 1994 αντίστοιχα. Τον Ιούνιο του 1999 κατέθεσε προσφυγή στον Συνήγορο του Πολίτη για την πλήρη ανάκτηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, τα οποία περιορίζονται λόγω των ενταλμάτων σύλληψης που εκκρεμούν εναντίον του. Ο Συνήγορος του Πολίτη απάντησε ότι η μόνη λύση για να ανακτήσει πλήρως τα δικαιώματά του ως Έλληνας πολίτης είναι να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία.

6. Οι υποθέσεις των Αναστάσιου Μπάτα και Πάρη Τσιρανίδη
 
Ο Πάρης Τσιρανίδης και ο Αναστάσιος Μπάτας υπηρέτησαν στρατιωτική θητεία επί πέντε και δέκα μήνες αντίστοιχα πριν πάρουν αναβολή για λόγους υγείας Ο Πάρης Τσιρανίδης κατατάχθηκε στο στρατό τον Μάρτιο του 1993. Το 1996, πριν λήξει η αναβολή του, δήλωσε δημόσια την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης και έστειλε σχετική επιστολή στο στρατολογικό γραφείο. Ο Αναστάσιος Μπάτας υπηρέτησε στο Ναυτικό Νοσοκομείο Κρήτης από τον Μάρτιο ως τον Δεκέμβριο του 1994. Πριν λήξει η αναβολή του έστειλε επιστολή στο στρατολογικό γραφείο ζητώντας να εκτελέσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 1996, κλήθηκε να ολοκληρώσει την στρατιωτική του θητεία. Επανέλαβε το αίτημά του, αλλά δεν του δόθηκε η ευκαιρία να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Καθώς δεν κατατάχθηκε για να υπηρετήσει το υπόλοιπο της στρατιωτικής του θητείας κηρύχθηκε ανυπότακτος και απαγορεύτηκε η έξοδός του από την χώρα μέχρι το 2029.

7. Οι υποθέσεις των Χρήστου Γκουντινάκου, Ιωάννη Ιωαννίδη, Ευάγγελου Μιχαηλίδη, Γεωργίου Σκούρου, Γεωργίου Τσόγκα, Νικόλαου Πούλου και Νικόλαου Θεοδωρακόπουλου 

Επτά άλλοι άντρες, ο Χρήστος Γκουντινάκος, ο Ιωάννης Ιωαννίδης, ο Ευάγγελος Μιχαηλίδης, ο Γεώργιος Σκούρος, ο Γεώργιος Τσόγκας, ο Νικόλαος Πούλος και ο Νικόλαος Θεοδωρακόπουλος δήλωσαν δημόσια την αντίρρησή τους προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης σε διάφορες ημερομηνίες1 μεταξύ Μαΐου 1987 και Μαρτίου 1995, και ακολούθως αρνήθηκαν να καταταγούν στο στρατό. Οι Γεώργιος Σκούρος, Γεώργιος Τσόγκας, Νικόλαος Πούλος και Νικόλαος Θεοδωρακόπουλος πληροφορήθηκαν από τις στρατιωτικές αρχές ότι θα κηρυχθούν ανυπότακτοι αν δεν καταταγούν να υπηρετήσουν στρατιωτική θητεία.

IIβ. Αντιρρησίες συνείδησης: στο όνομα θρησκευτικών πεποιθήσεων 

1. Οι υποθέσεις των Νικολάου Τσάκωνα, Δημητρίου Πακκίδη, Δημητρίου Πιτσικάλη και Χρήστου Τσακνάκη
 
Στις 10 Μαρτίου 1998, 23 Μαρτίου 1998, 17 Μαΐου 2000 και 13 Νοεμβρίου 2000 αντίστοιχα, οι Νικόλαος Τσάκωνας, Δημήτριος Πακκίδης, Δημήτριος Πιτσικάλης και Χρήστος Τσακνάκης κατέθεσαν αίτηση στις αρχές για να υπηρετήσουν εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Και στις 4 υποθέσεις οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι ήταν αδύνατον να υποβάλουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά έγκαιρα λόγω έλλειψης συνεργασίας από τις αρμόδιες αρχές. Όλοι είναι Χριστιανοί Μάρτυρες του Ιεχωβά. Οι Δημήτριος Πιτσικάλης και Χρήστος Τσακνάκης προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας εναντίον των αποφάσεων έκπτωσής τους από την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης – οι αποφάσεις για τις προσφυγές τους εκκρεμούν. Οι Νικόλαος Τσάκωνας, Δημήτριος Πακκίδης και Δημήτριος Πιτσικάλης έχουν κηρυχθεί ανυπότακτοι.

2. Οι υποθέσεις των Χρήστου Κιουρκτσίδη, Φίλιππου Γκουτζή και Ιωάννη Παντούλια
 
Άλλοι τρεις Χριστιανοί Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι Χρήστος Κιουρκτσίδης, Φίλιππος Γκουτζής και Ιωάννης Παντούλιας, είχαν υποβάλει αίτηση να υπηρετήσουν εναλλακτική πολιτική υπηρεσία τον Ιούνιο του 1998, τον Σεπτέμβριο του 1998 και τον Ιούνιο του 1999 αντίστοιχα και αναγνωρίστηκαν ως αντιρρησίες συνείδησης.

Ο Χρήστος Κιουρκτσίδης εξέπεσε από την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης τον Αύγουστο του 1998, καθώς παρουσιάστηκε για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία σε Κέντρο Υγείας στην Αυλίδα δύο ημέρες μετά την προθεσμία λόγω κακής συνεννόησης για τις ημερομηνίες. Ο διευθυντής του Κέντρου Υγείας ενημέρωσε το στρατολογικό γραφείο, το οποίο αποφάσισε αμέσως την έκπτωσή του από την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης.

Ο Φίλιππος Γκουτζής ξεκίνησε την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία του στο Κέντρο Αποθεραπείας Ρόδου. Χωρίς καμία απόδειξη εναντίον του, κατηγορήθηκε ότι χτύπησε, μαζί με μια υπάλληλο του ιδρύματος, κάποιον ασθενή. Ο πρόεδρος του ιδρύματος ενημέρωσε το στρατολογικό γραφείο το οποίο αποφάσισε την έκπτωσή του από την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης. Στις 15 Οκτωβρίου 2001 ο Συνήγορος του Πολίτη έκρινε παράνομες τις πράξεις του προέδρου του ιδρύματος και την απόφαση έκπτωσης του στρατολογικού γραφείου.

Ο Ιωάννης Παντούλιας εξέπεσε από την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης όταν ο διευθυντής του Ταχυδρομικού Γραφείου Κω, όπου υπηρετούσε την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία του, θεώρησε πειθαρχικά παραπτώματα κάποια από τα αιτήματά του. Ο Συνήγορος του Πολίτη, τον Ιούνιο του 2000, έκρινε παράνομη την έκπτωσή του.

Ο Ιωάννης Παντούλιας, ο οποίος έχει κηρυχθεί ανυπότακτος, και ο Φίλιππος Γκουτζής προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας – οι αποφάσεις για τις υποθέσεις τους εκκρεμούν.

3. Η υπόθεση του Αλέξανδρου Εβτουσένκο
 
Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο γεννήθηκε στην Τσετσενία. Δεν μπορεί να καταθέσει αίτηση για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία διότι ο Νόμος 2510/97 στερεί από όσους έχουν καταταγεί σε ένοπλες δυνάμεις το δικαίωμα να διεκδικήσουν την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης. Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο είχε υπηρετήσει 24μηνη στρατιωτική θητεία στον ρωσικό στρατό (τότε δεν ήταν ακόμα Χριστιανός Μάρτυρας του Ιεχωβά). Αφού απέκτησε την Ελληνική υπηκοότητα, κλήθηκε να εκτελέσει 3μηνη στρατιωτική θητεία στην Ελλάδα. Στις 28 Μαρτίου 2002 πήρε αναβολή στράτευσης ενός έτους για λόγους υγείας. Κλήθηκε για στρατιωτική θητεία εκ νέου στις 24 Φεβρουαρίου 2003 στο Χαϊδάρι. Του έχει απαγγελθεί η κατηγορία της ανυπακοής γιατί δεν κατατάχθηκε και αυτή τη στιγμή είναι προφυλακισμένος.

4. Η υπόθεση του Φέλιξ Αλεξανίδη
 
Ο Φέλιξ Αλεξανίδης, ελληνικής καταγωγής, γεννήθηκε στη Γεωργία το 1970 αλλά απέκτησε την Ελληνική υπηκοότητα το 1999. Από το 1989 ως το 1991 υπηρέτησε στρατιωτική θητεία στον ρωσικό στρατό. Ο Φέλιξ Αλεξανίδης, Χριστιανός Μάρτυρας του Ιεχωβά, κλήθηκε να υπηρετήσει 3μηνη στρατιωτική θητεία στην Ελλάδα. Όμως, δεδομένου ότι η ελληνική νομοθεσία δεν αναγνωρίζει ως αντιρρησίες συνείδησης όσους ανέπτυξαν αντίρρηση συνείδησης μετά την ένταξή τους στις ένοπλες δυνάμεις, και δεδομένου ότι ο Φέλιξ Αλεξανίδης έχει ήδη υπηρετήσει νωρίτερα την στρατιωτική του θητεία στον Ρωσικό στρατό, οι Ελληνικές αρχές απέρριψαν την αίτησή του για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία στην Ελλάδα στις 22 Νοεμβρίου 2002. Προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας όπου η υπόθεσή του εκκρεμεί.

5. Η υπόθεση του Πέτρου Σωτηρόπουλου
 
Ο Πέτρος Σωτηρόπουλος, Χριστιανός Ευαγγελιστής, κατέθεσε αίτηση για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία στις 9 Ιανουαρίου του 2002. Στις 28 Αυγούστου 2002 ενημερώθηκε ότι η αίτησή του είχε απορριφθεί έναν μήνα νωρίτερα με το αιτιολογικό ότι η θρησκεία του δεν είναι ασύμβατη με την εκτέλεση πλήρους στρατιωτικής θητείας. Εντούτοις, η Διεθνής Αμνηστία πληροφορήθηκε ότι, αν και η Εκκλησία των Χριστιανών Ευαγγελιστών δεν απαιτεί από τα μέλη της να αρνούνται τη στρατιωτική θητεία, τους δίνει την επιλογή να αρνηθούν τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης. Στις 6 Σεπτεμβρίου 2002 ο Πέτρος Σωτηρόπουλος κλήθηκε να καταταγεί στην Κόρινθο. Στις 18 Σεπτεμβρίου προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας εναντίον της απόρριψης της αίτησής του για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Του δόθηκε προσωρινή αναστολή κατάταξης μέχρι να αποφασίσει για την υπόθεσή του το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Αν οποιοσδήποτε από τους αντιρρησίες συνείδησης που αναφέρονται στην έκθεση αυτή φυλακιστεί, η Διεθνής Αμνηστία θα τον θεωρήσει κρατούμενο συνείδησης και θα ζητήσει την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωσή του.

ΟΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 

Η Διεθνής Αμνηστία ζητά από τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν τις ποινικές διώξεις εναντίον όλων των αντιρρησιών συνείδησης που αναφέρονται στην έκθεση αυτή και όλων των αντιρρησιών συνείδησης που δήλωσαν την άρνησή τους να υπηρετήσουν στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης πριν τη θέσπιση του Νόμου 2510/97. Η οργάνωση ζητά επίσης από τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν την αποκατάσταση των πολιτικών δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης χωρίς καθυστέρηση, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος εκλέγειν και εκλέγεσθαι, του δικαιώματος για απόκτηση διαβατηρίου και ταυτότητας και του δικαιώματος εξόδου από την χώρα, του δικαιώματος ασφάλειας από απειλές, διωγμούς και εκφοβισμούς των ίδιων, των συγγενών και των φίλων τους από την αστυνομία.

Επιπλέον,

- Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί για τoν χαρακτήρα τιμωρίας και διάκρισης της διάρκειας της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας, η οποία είναι 18 μήνες μεγαλύτερη της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας. Η οργάνωση ζητά από τις ελληνικές αρχές να αναθεωρήσουν τη διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας, έτσι ώστε να εναρμονιστεί με τα διεθνή πρότυπα και τις διεθνείς συστάσεις.

- Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι το δικαίωμα στην εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν πρέπει μην αναστέλλεται ποτέ, ακόμα και σε περίοδο πολέμου ή κατάστασης έκτακτης ανάγκης, και καλεί τις ελληνικές αρχές να αναθεωρήσουν κατάλληλα το Άρθρο 24, παράγραφος 2 του νόμου.

- Η Διεθνής Αμνηστία ζητά από την κυβέρνηση να ανακαλέσει τις ισχύουσες διατάξεις (Άρθρο 21, παράγραφος 5δ) που ορίζουν ότι οι αντιρρησίες συνείδησης που ασκούν συνδικαλιστική δραστηριότητα ή συμμετέχουν σε απεργία κατά τη διάρκεια της εναλλακτικής τους υπηρεσίας εκπίπτουν από το δικαίωμα στην εναλλακτική πολιτική υπηρεσία ή την άοπλη στρατιωτική θητεία.

- Όσον αφορά το χρονικό όριο καταγραφής της αντίρρησης συνείδησης (Άρθρο 21, παράγραφος 2) η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει ότι πρέπει να έχει κανείς το δικαίωμα να διεκδικεί την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την κατάταξή του στις Ένοπλες Δυνάμεις, και καλεί τις ελληνικές αρχές να αναθεωρήσουν αυτό το άρθρο του νόμου.

- Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει ότι η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία πρέπει να υπόκειται αυστηρά σε πολιτική αρχή, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης της αίτησης κάποιου για αναγνώρισή του ως αντιρρησία συνείδησης. Η οργάνωση καλεί επομένως τις ελληνικές αρχές να αναθεωρήσουν το Άρθρο 20, παράγραφος 1 και Άρθρο 21, παράγραφος 3δ του Νόμου 2510/97, που θέτουν ντε φάκτο την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία υπό στρατιωτική αρχή εν μέρει.

- Η Διεθνής Αμνηστία ζητά από τις ελληνικές αρχές να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλιστεί ο άμεσος τερματισμός όλων των διακρίσεων εις βάρος των αντιρρησιών συνείδησης που επέλεξαν να επιτελέσουν εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία.

Πηγή: ecocrete.gr αναδημοσίευση από Διεθνή Αμνηστία 

Ελλάδα: Οι αντιρρησίες συνείδησης ζουν υπό δαμόκλειο σπάθη

Αθήνα, 29 Σεπτεμβρίου 2003

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Με αφορμή την αυριανή νέα δίκη του αντιρρησία συνείδησης Αλέξανδρου Εβτουσένκο αλλά και γενικότερα τις συνεχιζόμενες διώξεις των αντιρρησιών συνείδησης στην Ελλάδα (εκ νέου απόρριψη της αίτησης του Δημήτρη Δήμα για αναγνώρισή του ως αντιρρησία συνείδησης και δίκη του Λάζαρου Πετρομελίδη στις 13 Νοεμβρίου 2003), το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας δημοσιεύει σήμερα στα ελληνικά την πρόσφατη έκθεση της οργάνωσης με τίτλο: «Ελλάδα: Να είσαι στον στρατό ή να επιλέγεις να μην είσαι: ο συνεχιζόμενος διωγμός των αντιρρησιών συνείδησης» (Ιούνιος 2003, AI Index: EUR 25/003/2003).

Στην έκθεση αυτή, η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει για άλλη μια φορά με λεπτομέρεια τις σοβαρές της ανησυχίες αναφορικά με τον χαρακτήρα τιμωρίας και διακρίσεων της εναλλακτικής πολιτικής κοινωνικής υπηρεσίας στην Ελλάδα. Επίσης περιγράφει τις υποθέσεις 26 αντιρρησιών συνείδησης που αντιμετωπίζουν διώξεις και κινδυνεύουν να φυλακιστούν επειδή τους αφαιρέθηκε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης λόγω των αυθαίρετων μέτρων στη νομοθεσία για την στράτευση (Νόμος 2510/1997).

Η οργάνωση ζητά από τις Ελληνικές αρχές να μην φυλακίσουν κανέναν από τους προαναφερθέντες αντιρρησίες συνείδησης και να διασφαλίσουν ότι θα γίνουν επειγόντως τροποποιήσεις στον Νόμο 2510/1997 ώστε να εναρμονιστεί η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία με τα διεθνή πρότυπα και τις συστάσεις. Η Διεθνής Αμνηστία καλωσορίζει τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας από τις αρχές του 2003 σύμφωνα με τις οποίες η διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας πρόκειται να μειωθεί (μετά την παράλληλη μείωση της στρατιωτικής θητείας από 14 σε 12 μήνες, η οποία εφαρμόστηκε από την 1η Ιανουαρίου 2003). Ωστόσο, την ανησυχία της Διεθνούς Αμνηστίας προκαλεί το γεγονός ότι, παρά την ενδεχόμενη τροποποίηση των διατάξεων αυτών, η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία θα συνεχίσει να έχει τιμωρητική διάρκεια, διπλάσια της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας.

Παρόλο που η Διεθνής Αμνηστία δεν αμφισβητεί το δικαίωμα των κυβερνήσεων να επιβάλλουν την υποχρεωτική θητεία ατόμων στις ένοπλες δυνάμεις, η οργάνωση αγωνίζεται για το δικαίωμα των υπόχρεων θητείας να τους δίνεται η ευκαιρία να υπηρετήσουν θητεία εναλλακτική προς την στρατιωτική, σε συνθήκες σύμφωνες προς τα διεθνή πρότυπα και τις διεθνείς συστάσεις.

Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι οι παρούσες διατάξεις για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν είναι σύμφωνες με αυτά τα πρότυπα και τις συστάσεις. Επομένως η οργάνωση ζητά στην τρέχουσα αναθεώρηση των διατάξεων περί υποχρεωτικής θητείας να περιληφθούν τροποποιήσεις του Νόμου 2510/1997, οι οποίες να διασφαλίζουν ότι η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν έχει διάρκεια με χαρακτήρα τιμωρίας και διάκρισης, ότι υπάγεται εξολοκλήρου σε μη στρατιωτικές αρχές (περιλαμβανομένης και της εξέτασης των αιτήσεων των αντιρρησιών συνείδησης), ότι οι αντιρρησίες συνείδησης έχουν το δικαίωμα να διεκδικούν αυτήν την ιδιότητα οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την ένταξή τους στις ένοπλες δυνάμεις, και ότι δεν μπορούν ποτέ να εκπέσουν από το δικαίωμα να υπηρετούν εναλλακτική πολιτική υπηρεσία, ακόμα και σε καιρό πολέμου. Επίσης, η Διεθνής Αμνηστία ζητά να τροποποιηθούν οι τρέχουσες διατάξεις, που ορίζουν ότι εκπίπτουν του δικαιώματος στην εναλλακτική πολιτική υπηρεσία ή στην άοπλη στρατιωτική θητεία όσοι αντιρρησίες συνείδησης πραγματοποιούν συνδικαλιστικές δραστηριότητες ή συμμετέχουν σε απεργία κατά τη διάρκεια της εναλλακτικής τους υπηρεσίας. Η οργάνωση ζητά επίσης από τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι οι αντιρρρησίες συνείδησης, για τους οποίους εκρεμμούν διώξεις, θα ανακτήσουν πλήρως τα πολιτικά και ατομικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος εξόδου από τη χώρα, του δικαιώματος για διαβατήριο και ταυτότητα, και του δικαιώματος εκλέγειν και εκλέγεσθαι.

Παρόμοιες ανησυχίες έχουν εκφράσει επίσης ο Συνήγορος του Πολίτη και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Γενικές πληροφορίες

Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο, 35 ετών, γεννήθηκε στην Τσετσενία. Δεν μπορεί να καταθέσει αίτηση για εναλλακτική πολιτική υπηρεσία διότι ο Νόμος 2510/1997 στερεί από όσους έχουν καταταγεί σε ένοπλες δυνάμεις το δικαίωμα να διεκδικήσουν την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης. Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο είχε υπηρετήσει 24μηνη στρατιωτική θητεία στον Ρωσικό στρατό (τότε δεν ήταν ακόμα Χριστιανός Μάρτυρας του Ιεχωβά). Αφού απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα, κλήθηκε να εκτελέσει 3μηνη στρατιωτική θητεία στην Ελλάδα. Στις 28 Μαρτίου 2002 πήρε αναβολή στράτευσης ενός έτους για λόγους υγείας. Κλήθηκε για στρατιωτική θητεία εκ νέου στις 24 Φεβρουαρίου 2003 στο Χαϊδάρι. Παρουσιάστηκε αλλά αρνήθηκε να παραλάβει ρουχισμό και οπλισμό και να εκτελέσει εντολές, εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Του απαγγέλθηκε η κατηγορία της ανυπακοής και ορίστηκε δικάσιμος στο Στρατοδικείο Αθηνών για τις 14 Μαρτίου 2003. Η υπόθεση αυτή αναβλήθηκε και ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο μετατέθηκε στο Λιτόχωρο, όπου σχηματίσθηκε δεύτερη δικογραφία σε βάρος του, και πάλι για ανυπακοή σε ειρηνική περίοδο. Παραπέμφθηκε στο Πενταμελές Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης και δικάσιμος ορίστηκε για τις 30 Σεπτεμβρίου 2003.

Ο Δημήτρης Δήμας, 23 ετών, κλήθηκε να καταταγεί στον στρατό τον Φεβρουάριο του 2001 και αμέσως κατέθεσε αίτηση για να αναγνωριστεί ως αντιρρησίας συνείδησης για ιδεολογικούς λόγους ώστε να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Τον Ιούνιο του 2001 εξετάστηκε από την αρμόδια επιτροπή αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι δεν ανήκει σε κάποιο θρησκευτικό ή πολιτικό δόγμα. Τον Σεπτέμβρη του 2001 προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της απόρριψης της αίτησής του και δικαιώθηκε. Κατόπιν κατέθεσε εκ νέου αίτηση για να αναγνωριστεί ως αντιρρησίας συνείδησης και εξετάστηκε για άλλη μια φορά από την επιτροπή τον Μάιο του 2003. Απορρίφθηκε για δεύτερη φορά με την ίδια αιτιολογία και προσέφυγε ξανά στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η εξέταση της νέας αυτής προσφυγής του στο Συμβούλιο της Επικρατείας έχει οριστεί για τις 27 Οκτωβρίου 2003.

Ο Λάζαρος Πετρομελίδης, 40 ετών, κλήθηκε να καταταγεί στον στρατό τον Μάρτιο του 1992. Με επιστολή του προς το στρατολογικό γραφείο Πειραιά δήλωσε αντίρρηση συνείδησης προς τη στρατιωτική θητεία για ιδεολογικούς λόγους και αρνήθηκε να παρουσιαστεί για στρατιωτική υπηρεσία. Στις 20 Ιουλίου 1992 κατηγορήθηκε για ανυποταξία και απαγορεύθηκε η έξοδός του από τη χώρα. Αναγνωρίστηκε ως αντιρρησίας συνείδησης τον Νοέμβριο του 1998 και κλήθηκε να υπηρετήσει πολιτική υπηρεσία 30 μηνών σε Κέντρο Υγείας στο Κιλκίς, περίπου 550 χιλιόμετρα μακριά από την κατοικία του. Με βάση τις τότε ισχύουσες διατάξεις, η στρατιωτική θητεία για κάποιον της ηλικίας και της οικογενειακής του κατάστασης (παντρεμένος και πατέρας ενός παιδιού) θα διαρκούσε στην πράξη τέσσερις μήνες (δεδομένου του δικαιώματος εξαγοράς των οχτώ μηνών από την 12μηνη θητεία) και θα ήταν κοντά στην κατοικία του. Αρνήθηκε να υπηρετήσει αυτήν τη θητεία με το σκεπτικό ότι είχε τιμωρητική διάρκεια και εξέπεσε του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης στις 10 Φεβρουαρίου 1999.

Στις 15 Απριλίου 1999, το Ναυτοδικείο Πειραιά τον καταδίκασε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση με την κατηγορία της ανυποταξίας σε καιρό γενικής επιστράτευσης για την ανυποταξία του 1992. Στις 17 Σεπτεμβρίου 2002, ενώ αναβαλλόταν η εκδίκαση της έφεσής του για αυτήν την καταδίκη, συνελήφθη ξανά με την κατηγορία της ανυποταξίας επειδή δεν παρουσιάστηκε για εναλλακτική υπηρεσία. Ο Λάζαρος Πετρομελίδης προσέφυγε αμέσως κατά αυτής της δεύτερης κατηγορίας. Ο εισαγγελέας του Ναυτοδικείου Πειραιά διέταξε την προφυλάκισή του στον Κορυδαλλό μέχρι να εκδικαστεί η προσφυγή του για τη δεύτερη κατηγορία. Αφέθηκε ελεύθερος τρεις ημέρες αργότερα με εγγύηση και περιοριστικούς όρους (ήταν υποχρεωμένος να εμφανίζεται στο τοπικό αστυνομικό τμήμα δύο φορές τον μήνα, αλλιώς θα φυλακιζόταν), αφού η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Ναυτοδικείο Θεσσαλονίκης. Στις 12 Ιουνίου 2003 το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών τον καταδίκασε τελικά για την ανυποταξία του 1992 σε 20 μήνες φυλάκισης με 3ετή αναστολή με την κατηγορία της ανυποταξίας σε καιρό ειρήνης. Η δίκη στο Ναυτοδικείο Θεσσαλονίκης για την ανυποταξία του 1999 αναβλήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου και ορίστηκε για τις 13 Νοεμβρίου 2003.

Το πλήρες κείμενο της έκθεσης «Ελλάδα: Να είσαι στον στρατό ή να επιλέγεις να μην είσαι: ο συνεχιζόμενος διωγμός των αντιρρησιών συνείδησης», είναι διαθέσιμο στα αγγλικά στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://web.amnesty.org/library/index/engeur250032003 και στα ελληνικά στη διεύθυνση http://www.amnesty.gr/news/2003-09-29-2.asp

Πηγή: Greek Human Rights List αναδημοσίευση απο Διεθνή Αμνηστία 

Η Ελλάδα προεδρεύει με παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αντιρρησιών συνείδησης

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 13 Μαρτίου 2003

Την παραμονή της άτυπης συνόδου των Υπουργών Άμυνας της Ε.Ε. στην Αθήνα, 14 και 15 Μαρτίου, η Διεθνής Αμνηστία απηύθυνε επιστολή στον Πρωθυπουργό και Προεδρεύοντα της Ε.Ε. κ. Σημίτη για το θέμα της αντίρρησης συνείδησης. Συγκεκριμένα, η διεθνής οργάνωση εφιστά την προσοχή του κ. Σημίτη στις σοβαρές ανησυχίες που έχει εκφράσει επανειλημμένα η Διεθνής Αμνηστία αναφορικά με τις διατάξεις, που έχουν χαρακτήρα τιμωρίας και διακρίσεων, του Νόμου 2510/1997 σχετικά με το δικαίωμα στην αντίρρηση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας για λόγους συνείδησης και το δικαίωμα στην εναλλακτική πολιτική θητεία.

Η Διεθνής Αμνηστία καλωσορίζει πρόσφατα δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής θητείας θα μειωθεί μελλοντικά (μετά την παράλληλη μείωση της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας από 14 σε 12 μήνες, η οποία εφαρμόστηκε από την 1η Ιανουαρίου 2003). Ωστόσο, την ανησυχία της Διεθνούς Αμνηστίας προκαλεί το γεγονός ότι, παρά την ενδεχόμενη τροποποίηση των διατάξεων που αφορούν τη διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής θητείας, εντούτοις αυτή η μορφή θητείας θα συνεχίσει να έχει τιμωρητική διάρκεια, διπλάσια από τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας. 

Η Διεθνής Αμνηστία έθιξε επίσης τις περιπτώσεις αντιρρησιών συνείδησης, που κινδυνεύουν να φυλακιστούν επειδή τους αφαιρέθηκε το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης, λόγω του χαρακτήρα τιμωρίας και διακρίσεων και της ανεπάρκειας γνήσιων διαθέσεων της εναλλακτικής πολιτικής θητείας. Είναι συγκεκριμένα οι εξής: Λάζαρος Πετρομελίδης, Γιάννης Χρυσοβέργης, Ιωάννης Γκλαρνέτατζης, Δημήτριος Τσούχλης, Κυριάκος Ιωσηφίδης, Παναγιώτης Μακρής, Δημήτριος Σωτηρόπουλος, Χρήστος Γκουντινάκος, Ιωάννης Ιωαννίδης, Ευάγγελος Μιχαηλίδης, Γεώργιος Σκούρος, Γεώργιος Τσόγκας, Νικόλαος Πούλος, Νικόλαος Θεοδωρακόπουλος, Πάρις Τσιρανίδης, Αναστάσιος Μπάτας, Νικόλαος Τσάκωνας, Δημήτρης Πακκίδης, Αντώνης Απέργης, Δημήτρης Πιτσίκαλης, Χρήστος Τσακνάκης, Χρήστος Κιουρκτσίδης, Φίλιππος Γκουτζής, Ιωάννης Παντούλιας, Αλέξανδρος Εβτουσένκο και Πέτρος Σωτηρόπουλος. 

Η Διεθνής Αμνηστία τόνισε ιδιαίτερα την περίπτωση του Αλέξανδρου Εβτουσένκο, που είναι αυτή τη στιγμή προφυλακισμένος με την κατηγορία της ανυπακοής, και την περίπτωση του Λάζαρου Πετρομελίδη, ο οποίος αναμένεται να δικαστεί σύντομα για δύο κατηγορίες ανυποταξίας. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο είναι κρατούμενος συνείδησης και καλεί τις ελληνικές αρχές να τον αφήσουν ελεύθερο αμέσως και χωρίς όρους. Αν φυλακιστούν επίσης οποιοιδήποτε από τους υπόλοιπους άνδρες που κατονομάζονται, η Διεθνής Αμνηστία θα τους θεωρήσει επίσης κρατουμένους συνείδησης και θα ζητήσει την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωσή τους. 

Η Διεθνής Αμνηστία έχει εκφράσει λεπτομερώς τις ανησυχίες της αναφορικά με την εναλλακτική πολιτική θητεία στην Ελλάδα με την έκθεσή της με τίτλο «Ελλάδα: Χωρίς ικανοποίηση: Οι ανεπάρκειες της εναλλακτικής πολιτικής θητείας», την οποία δημοσίευσε τον Ιούλιο του 1999 (AI Index: EUR 25/03/99). Παρόμοιες ανησυχίες έχουν εκφράσει επίσης ο Συνήγορος του Πολίτη και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, προβαίνοντας και στις κατάλληλες συστάσεις. 

Παρ' όλο που η Διεθνής Αμνηστία δεν αμφισβητεί το δικαίωμα των κυβερνήσεων να επιβάλλουν την υποχρεωτική θητεία ατόμων στις ένοπλες δυνάμεις, η οργάνωση αγωνίζεται για το δικαίωμα των υπόχρεων θητείας να τους δίνεται η ευκαιρία να υπηρετήσουν θητεία εναλλακτική προς τη στρατιωτική, σε συνθήκες σύμφωνες προς τα διεθνή πρότυπα και τις διεθνείς συστάσεις. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί ότι οι παρούσες διατάξεις για εναλλακτική πολιτική θητεία δεν είναι σύμφωνες με αυτά τα πρότυπα και τις συστάσεις. 

Επομένως η οργάνωση ζητά στην τρέχουσα αναθεώρηση των διατάξεων περί υποχρεωτικής θητείας να περιληφθούν τροποποιήσεις του Νόμου 2510/1997, οι οποίες να διασφαλίζουν ότι η εναλλακτική πολιτική θητεία δεν έχει διάρκεια με χαρακτήρα τιμωρίας και διάκρισης, ότι υπάγεται εξ ολοκλήρου σε μη στρατιωτικές αρχές (περιλαμβανομένης και της εξέτασης των αιτήσεων των αντιρρησιών συνείδησης), ότι οι αντιρρησίες συνείδησης έχουν το δικαίωμα να διεκδικούν αυτόν τον χαρακτηρισμό οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την είσοδό τους στις ένοπλες δυνάμεις, και ότι δεν μπορεί ποτέ να εκπέσει από το δικαίωμα να υπηρετεί εναλλακτική πολιτική θητεία, ακόμα και σε καιρό πολέμου. 

Επίσης, η Διεθνής Αμνηστία ζητά να τροποποιηθούν οι τρέχουσες διατάξεις, που ορίζουν ότι εκπίπτουν του δικαιώματος στην εναλλακτική πολιτική θητεία ή στην άοπλη στρατιωτική θητεία όσοι αντιρρησίες συνείδησης πραγματοποιούν συνδικαλιστικές δραστηριότητες ή συμμετέχουν σε απεργία κατά τη διάρκεια της εναλλακτικής τους θητείας. 

Γενικές πληροφορίες

 

Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο γεννήθηκε στην Τσετσενία. Δεν είναι σε θέση να υποβάλει αίτηση για εναλλακτική πολιτική θητεία επειδή ο Νόμος 2510/1997 στερεί όσους έχουν ενταχθεί σε ένοπλες δυνάμεις το δικαίωμα να διεκδικήσουν τον χαρακτηρισμό του αντιρρησία συνείδησης. Ο Αλέξανδρος Εβτουσένκο έχει υπηρετήσει 24μηνη στρατιωτική θητεία στον ρωσικό στρατό (δεν ήταν ακόμα Μάρτυρας του Ιεχωβά, αλλά άλλαξε θρήσκευμα αργότερα). Αφού απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα, κλήθηκε να υπηρετήσει τρίμηνη στρατιωτική θητεία στην Ελλάδα. Στις 28 Μαρτίου 2002 πήρε αναβολή ενός έτους για λόγους υγείας. Κλήθηκε ξανά στις 24 Φεβρουαρίου 2003 να παρουσιαστεί για στρατιωτική θητεία στο Χαϊδάρι. Κατηγορήθηκε για ανυπακοή και κρατείται προφυλακισμένος. Η δίκη του έχει προγραμματιστεί για τις 14 Μαρτίου 2003. Η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί τον Αλέξανδρο Εβτουσένκο κρατούμενο συνείδησης και καλεί τις ελληνικές αρχές να τον αφήσουν ελεύθερο αμέσως και χωρίς όρους. 

Ο Λάζαρος Πετρομελίδης κλήθηκε να καταταγεί στον στρατό τον Μάρτιο του 1992. Με επιστολή του προς το στρατολογικό γραφείο Πειραιά δήλωνε την αντίρρησή του προς τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης και αρνήθηκε να παρουσιαστεί για στρατιωτική υπηρεσία. Στις 20 Ιουλίου 1992 κατηγορήθηκε για ανυποταξία και απαγορεύθηκε η έξοδός του από τη χώρα. Αναγνωρίστηκε ως αντιρρησίας συνείδησης τον Νοέμβριο του 1998 και κλήθηκε να υπηρετήσει πολιτική θητεία 30 μηνών σε Κέντρο Υγείας στο Κιλκίς, περίπου 550 χιλιόμετρα μακριά από την κατοικία του. Με βάση τις τότε ισχύουσες διατάξεις, η στρατιωτική θητεία για κάποιον της ηλικίας και της οικογενειακής του κατάστασης (παντρεμένος και πατέρας ενός παιδιού) θα διαρκούσε στην πράξη τέσσερις μήνες και θα ήταν κοντά στην κατοικία του. Αρνήθηκε να υπηρετήσει αυτήν τη θητεία με το σκεπτικό ότι είχε τιμωρητική διάρκεια και εξέπεσε του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης στις 10 Φεβρουαρίου 1999. Στις 15 Απριλίου 1999, το Ναυτοδικείο Πειραιά τον καταδίκασε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση με την κατηγορία της ανυποταξίας σε καιρό γενικής επιστράτευσης, για την ανυποταξία του 1992. Στις 17 Σεπτεμβρίου 2002, ενώ αναβαλλόταν η εκδίκαση της έφεσής του για αυτήν την καταδίκη, συνελήφθη ξανά με την κατηγορία της ανυποταξίας επειδή δεν παρουσιάστηκε για εναλλακτική θητεία στο Κιλκίς. 

Ο Λάζαρος Πετρομελίδης προσέφυγε αμέσως κατά αυτής της δεύτερης κατηγορίας. Ο εισαγγελέας του Ναυτοδικείου Πειραιά διέταξε την προφυλάκισή του στον Κορυδαλλό μέχρι να εκδικαστεί η προσφυγή του για τη δεύτερη κατηγορία. Αφέθηκε ελεύθερος τρεις ημέρες αργότερα με εγγύηση και περιοριστικούς όρους (είναι υποχρεωμένος να εμφανίζεται στο τοπικό αστυνομικό τμήμα δύο φορές τον μήνα, αλλιώς θα φυλακιστεί), αφού η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Ναυτοδικείο Θεσσαλονίκης. Η Διεθνής Αμνηστία ζητά να ανασταλούν οι νομικές διαδικασίες εναντίον του μέχρι να αναθεωρηθούν οι διατάξεις που αναφέρονται στην εναλλακτική θητεία. 

Πηγή: https://web.archive.org/web/20030423053944/http://www.amnesty.gr/news/2003-03-13-2.asp